با رشد روز افزون صنایع و مشاغل مختلف، استفاده از ابزار و تجهیزات به روز و استاندارد به یکی از الزامات محیط کار تبدیل شده است. از این رو با در نظر گرفتن این موارد، می‌توان طیف گسترده‌ای از این تجهیزات را نام برده و از آنها استفاده کرد. سیم بکسل، پولیفت، انواع جرثقیل دستی و برقی تنها نمونه‌های کوچکی از دنیای ادوات و تجهیزات مرتبط با باربرداری هستند. جرثقیل دستی به عنوان یکی از پر استفاده‌ترین این موارد، از بخش‌های مختلف تشکیل شده است که اطمینان از سلامت آنها، کیفیت انجام امور باربرداری و امنیت افراد را تضمین می‌کند. زنجیر و قلاب جرثقیل دستی از اجزای کلیدی در جابه‌جایی بارهای سنگین هستند و خرابی یا نقص در این بخش‌ها می‌تواند منجر به حوادث جدی و خسارات مالی شود. در این مقاله به بررسی سلامت زنجیر و قلاب جرثقیل دستی به عنوان یکی از بخش‌های مهم در این دستگاه‌ها می‌پردازیم و آنها را از منظر تخصصی‌تر نگاه می‌کنیم.
مدت زمان تقریبی مطالعه‌ی این مقاله 7 دقیقه می‌باشد.
معیارهای سلامت زنجیر جرثقیل دستی
بررسی سایش و خوردگی
یکی اولین اقداماتی که باید قبل از استفاده جرثقیل دستی به آن توجه کنید، بررسی سلامت زنجیر و قلاب جرثقیل دستی از نظر سایش خواهد بود. سایش بیش از حد در سطح زنجیر که به علت استفاده مکرر در آن ایجاد می‌شود، بخصوص در ناحیه اتصال حلقه‌ها، می‌تواند مقاومت آن را تا حد زیادی کاهش دهد. علاوه بر این مورد خوردگی سطحی یا عمیق در اثر تماس با مواد شیمیایی یا رطوبت، نشانه‌ای از کاهش مقاومت زنجیر در طول زمان است. یکی از راه حل‌های موجود در این زمینه این است که بعد از استفاده از دستگاه، از تماس مداوم با آب و رطوبت جلوگیری کنید. از آنجا که فلز در برابر رطوبت و حتی مواد خورنده قوی آسیب پذیر است، عمر دستگاه به مرور زمان کمتر خواهد شد.
تغییر شکل و ترک‌ها
تغییر شکل‌های غیر عادی مانند خم شدن یا پیچ خوردگی حلقه‌ها، یکی دیگر از مراحل سلامت زنجیر و قلاب جرثقیل دستی است که خودش نشان دهنده ضعف مکانیکی در دراز مدت است. ترک‌های ریز یا درشت، که در اثر ضربه‌های زیاد به بدنه دستگاه ایجاد می‌شوند، باید با روش‌های تست غیرمخرب مانند ذرات مغناطیسی بررسی شوند. این فرایند تا حدودی از نظر بررسی ظاهری قابل شناسایی هستند اما برای نتیجه‌ی بهتر، باید با افراد مجرب و کارشناسان این حوزه مشورت شود.
سلامت زنجیر و قلاب جرثقیل دستی، بررسی طول زنجیر
یکی از معیارهای اصلی در هنگام بررسی سلامت زنجیر و قلاب جرثقیل دستی، بررسی متراژ زنجیر دستگاه است. هر جرثقیل دستی به صورت استاندارد با طول 3 و 6 متری به بازار عرضه می‌شوند. اما در حالت کلی برای بررسی بهتر، زنجیری که طول آن بیش از ۳ درصد مقدار اولیه افزایش یافته باشد، دچار تغییر شکل دائمی شده و باید تعویض شود. زنجیر یکی از بخش‌های مهم در کارکرد جرثقیل دستی 1 تن دارد که باید به آن توجه شود.
معیارهای سلامت قلاب جرثقیل دستی
بررسی تغییر شکل و ترک‌ها
- قلاب نباید دچار خم شدگی یا بازشدگی غیرعادی در قسمت دهانه باشد.
- ترک‌های ریز در بدنه قلاب، مخصوصا در محل اتصال با محور اصلی، می‌توانند برای سلامت زنجیر و قلاب جرثقیل دستی خطرناک باشند.
سلامت ضامن ایمنی
- ضامن قلاب باید به درستی عمل کند و بدون شکستگی یا خم شدگی باشد.
- در صورت عدم عملکرد صحیح ضامن، احتمال سقوط بار افزایش می‌یابد. بهتر است که در صورت مشاهده چنین مواردی حتما قلاب مورد نظر را تعویض کنید.
روش‌های بررسی سلامت زنجیر و قلاب جرثقیل دستی
سلامت زنجیر و قلاب جرثقیل دستی، بررسی چشمی
یکی از ساده‌ترین روش‌ها برای بررسی وضعیت سلامت زنجیر و قلاب جرثقیل دستی، بررسی و ارزیابی آن به صورت چشمی و ظاهری است. بهتر است که بررسی روزانه توسط اپراتور برای تشخیص علائم ظاهری خرابی صورت بگیرد. این کار در دراز مدت می‌تواند باعث تشخیص زودهنگام خرابی‌های احتمالی شود.
تست مغناطیسی و اولتراسونیک
یکی از روش‌های تخصصی در خصوص تست سلامت اجرای جرثقیل دستی، این است که از ابزار پیشرفته برای بررسی دقیق‌تر این تجهیزات استفاده کنیم. برای تشخیص ترک‌های داخلی، تست ذرات مغناطیسی یا اولتراسونیک پیشنهاد می‌شود. این کار باید با استفاده از تجهیزات به روز و تخصصی انجام شود.
این را هم بخوانید: بررسی اجرای جرثقیل دستی و کاربرد هرکدام!
اندازه گیری طول و قطر زنجیر
بررسی ابعادی زنجیر و قلاب یکی دیگر از مراحل سنجش سلامت زنجیر و قلاب است که باید به صورت دوره‌ای انجام شود تا تغییرات غیر عادی به سرعت شناسایی گردد. این روش هم مثل روش‌های قبلی، بهتر است که توسط افراد مجرب و در بازه‌های زمانی مشخص انجام شود.
سلامت زنجیر و قلاب جرثقیل دستی: نکات نگهداری
- زنجیر و قلاب را در محیط خشک و دور از برخورد با مواد شیمیایی خورنده و به صورت کوتاه مدت نگهداری کنید.
- از روغن‌های مخصوص برای جلوگیری از سایش و خوردگی روی بدنه زنجیر و قلاب‌ها استفاده کنید. این کار ضمن افزایش کارایی، باعث افزایش طول عمر دستگاه و تجهیزات نیز خواهد شد.
- باربرداری بیش از حد ظرفیت اسمی جرثقیل را هرگز انجام ندهید. این کار اکیدا توسط شرکت‌های سازنده دستگاه توصیه می‌شود. عدم رعایت موارد ایمنی ممکن است باعث بروز خسارات متعدد جانی و مالی شود.
جرثقیل دستی به عنوان یکی از ابزارهای پرکاربرد در صنایع مختلف، در کارگاه‌ها و شرکت‌های بزرگ و کوچک مورد استفاده قرار می‌گیرد. از این رو با توجه به حساسیت بالای فرآیند باربرداری، می‌بایست به نکات پیرامون نگهداری صحیح و استفاده درست از آن دقت کنیم. حفظ سلامت زنجیر و قلاب جرثقیل دستی از اهمیت بالایی برخوردار است و باید به صورت منظم مورد بررسی قرار گیرند. رعایت استانداردهای بررسی و نگهداری صحیح می‌تواند عمر مفید تجهیزات را افزایش داده و از وقوع حوادث ناگوار جلوگیری کند. در ان مقاله سعی کردیم تا با بررسی بیشتر نکات پیرامون سلامت زنجیر و قلاب جرثقیل دستی، با خطرات احتمالی عدم رعایت آن آشنا شدیم.