در دنیای حمل و نقل و جابجایی بار، یکی از چالش‌های اصلی، ایمن نگه داشتن محموله در طول مسیر است. سقوط یا لغزش بار نه تنها باعث خسارت مالی می‌شود، بلکه می‌تواند جان راننده، سرنشینان و سایر افراد جاده را به خطر بیندازد. به همین دلیل استفاده از ابزارهای ایمنی مانند تسمه باربندی اهمیت بسیار زیادی دارد. بستن بار با تسمه یک روش ساده اما بسیار موثر برای مهار انواع بارهای سبک و سنگین در وسایل نقلیه است. این روش، ضمن تضمین ایمنی بار، از آسیب دیدن تجهیزات و صدمات ناشی از جابجایی جلوگیری می‌کند و به همین دلیل در صنایع مختلف، انبارها، و حمل و نقل‌های جاده‌ای و دریایی کاربرد گسترده‌ای دارد. با توجه به اهمیت این موضوع در ادامه‌ی این مقاله قصد داریم تا آموزش صحیح بستن بار با تسمه حمل بار را مورد بررسی کامل قرار دهیم.
مدت زمان تقریبی مطالعه‌ی این مقاله 7 دقیقه می‌باشد.
انواع تسمه باربندی
تسمه‌های حمل بار بر اساس نوع استفاده و میزان تحمل بار به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. در ادامه به معرفی متداول‌ترین انواع تسمه‌های حمل بار می‌پردازیم:
- تسمه جغجغه‌ای (Ratchet Strap):
این نوع تسمه یکی از رایج‌ترین و قدرتمندترین ابزارهای باربندی و مهار در صنعت است. در این تسمه از مکانیزم جغجغه‌ای استفاده می‌شود که به کاربر اجازه می‌دهد تسمه را به صورت تدریجی و با فشار بالا سفت کند. این ویژگی باعث می‌شود بارهای سنگین مانند تجهیزات صنعتی، پالت‌های سنگین، یا بارهای حجیم به خوبی مهار شوند. تکاربرد این نوع تسمه در ماشین‌ها بیشتر است. - تسمه کمربندی یا کشویی (Cam Buckle Strap):
این نوع تسمه‌ها با استفاده از یک قفل ساده فشاری (کم‌باکل) عمل می‌کنند و برای بارهای سبک‌تر یا مواردی که نمی‌خواهید به بار فشار زیادی وارد شود، گزینه‌ای مناسب هستند. این تسمه‌ها اغلب در جابجایی کالاهای ظریف، وسایل خانگی یا لوازم حساس به کار می‌روند و استفاده از آن‌ها آسان‌تر و سریع‌تر است. - تسمه‌های حلقه‌ای یا چرخشی (Lashing Straps):
تسمه‌های حلقه‌ای بیشتر در مصارف شخصی و سبک مانند بستن بار روی سقف خودرو، اتصال وسایل به دوچرخه، یا محکم کردن چمدان به کار می‌روند. این تسمه‌ها ساختار ساده‌تری دارند و معمولاً در قالب حلقه یا گره قابل استفاده هستند. اگرچه ظرفیت تحمل بار کمتری دارند، اما برای مصارف روزمره بسیار مفید و قابل اعتمادند. لازم به ذکر است که تسمه جغجغه‌ای نیز یکی از محصولات پرکاربرد در این حوزه می‌باشد.
نحوه صحیح بستن بار با تسمه
اگرچه استفاده از تسمه حمل بار نسبتاً ساده است، اما رعایت اصول آن برای ایمنی بار ضروری است. اشتباه در انتخاب یا نصب تسمه می‌تواند باعث لغزش بار و بروز خطرات جدی برای نیروی انسانی و اجسام با ارزش شود. برای اطمینان از بسته شدن صحیح بار، مراحل زیر را دنبال کنید:
- انتخاب تسمه مناسب: در اولین گام برای بستن بار با تسمه، باید نوع تسمه متناسب با بار مورد نظر را انتخاب کنید. به ظرفیت تحمل وزن تسمه (Working Load Limit – WLL) دقت کنید و مطمئن شوید که با وزن بار مطابقت دارد. علاوه بر این در نظر بگیرید که تسمه باید با نوع بار و سطح تماس آن سازگار باشد تا عملکرد بهتری داشته باشد. بارهایی با لبه‌های تیز اصلا برای تسمه‌ها مناسب نیستند.
- قرار دادن صحیح تسمه روی بار: در مرحله بعد تسمه باید به صورتی روی بار قرار گیرد که تمام نقاط حساس و ناپایدار را در بر بگیرد. از عبور تسمه از روی سطوح لیز یا لبه‌های تیز بدون محافظ خودداری کنید. زیرا ممکن است تسمه آسیب ببیند یا از جای خود لیز بخورد. توصیه می‌شود از محافظ لبه‌ای برای کاهش اصطکاک و افزایش ایمنی استفاده شود.
- سفت کردن تسمه با جغجغه یا قفل کشویی: برای بستن بار با تسمه، باید به سفت بودن گیره‌ها توجه کنید. اگر تسمه به اندازه کافی سفت نشده باشد، خطرات جانی و مالی زیادی در انتظار شما خواهد بود. در مورد تسمه‌های کشویی، تسمه را تا حد امکان بکشید و قفل را محکم ببندید. در هر دو حالت باید مراقب باشید که تسمه بیش از حد سفت نشود و به بار آسیب نرساند. با این کار حتی ممکن است که به خود تسمه فشار مضاعف وارد شود.
- کنترل نهایی: پس از نصب تسمه‌ها، حتماً بار را از تمامی جهات مورد بررسی قرار دهید.
مزایای استفاده از تسمه برای باربندی
استفاده از تسمه در مقایسه با سایر روش‌های مهار کردن بار مانند طناب یا زنجیر، مزایای زیادی دارد که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- ایمنی بالا:
تسمه‌ها با طراحی خاص و قابلیت تنظیم، بار را با دقت و استحکام بالا مهار می‌کنند. این موضوع باعث کاهش احتمال حرکت یا سقوط بار می‌شود، حتی در شرایط اضطراری یا ترمز ناگهانی. - سرعت و راحتی در نصب و باز کردن:
نصب تسمه نسبت به طناب و روش‌های گره زدن قدیمی بسیار ساده‌تر و سریع‌تر انجام می‌شود. - کاهش آسیب به سطح بار:
یکی از مزیت‌های بستن بار با تسمه، این است که است تجهیزات معمولاً از مواد نرمی مانند پلی‌استر ساخته شده‌اند که در عین استحکام، از ایجاد خراش یا شکستگی روی سطح کالا جلوگیری می‌کنند. برای حمل بارهای حساس، بهترین گزینه استفاده از همین تجهیزات می‌باشد. - قابلیت استفاده در شرایط متنوع:
از تسمه باربندی می‌توان در بارگیری کامیون، وانت، کانتینر، سقف خودرو، حمل و نقل ریلی و حتی در قایق‌ها و کشتی‌ها استفاده کرد. این تنوع کاربردی در مصرف، آن‌ها را به ابزاری ضروری برای هر نوع عملیات جابجایی تبدیل کرده است.
این را هم بخوانید: راهنمای کامل اهمیت ضخامت تسمه حمل بار + جدول رنگ‌بندی و عرض
نکات ایمنی مهم هنگام استفاده از تسمه باربندی
رعایت اصول ایمنی در هنگام بستن بار با تسمه، هم برای حفظ بار و هم برای سلامت افراد اهمیت دارد. از این رو توجه به نکات زیر الزامی است:
- همیشه ظرفیت باربری تسمه (WLL) را با وزن بار مقایسه کرده و از بارگیری بیش از ظرفیت بار جلوگیری کنید.
- تسمه را از تماس با لبه‌های تیز، مواد شیمیایی یا سطوح داغ محافظت کنید.
- در سفرهای طولانی، در فواصل مشخص، تسمه‌ها را به صورت منظم بررسی کرده و از سفت بودن آن‌ها اطمینان حاصل کنید.
- تسمه‌ها را پس از استفاده در جای خشک، به دور از نور خورشید و رطوبت بالا نگهداری کنید تا طول عمر آن‌ها افزایش یابد.
بستن بار با تسمه یکی از مهم‌ترین مراحل در فرآیند حمل‌ونقل ایمن است. این روش با فراهم کردن ثبات، ایمنی و راحتی بیشتر، نسبت به دیگر روش‌های بسته بندی و حمل و نقل ایمن مزیت دارد. با انتخاب تسمه مناسب، استفاده صحیح و رعایت نکات ایمنی، می‌توانید بار خود را با خیال راحت حمل کرده و از بروز حوادث احتمالی جلوگیری نمایید. فرقی نمی‌کند که یک راننده حرفه‌ای کامیون باشید یا تنها قصد جابجایی وسایل منزل را داشته باشید؛ داشتن تسمه باربندی باکیفیت، یکی از ملزومات اساسی هر سفر ایمن و بدون دردسر است.