استفاده از ابزار و تجهیزات مناسب در صنعت دریانوردی یکی از مهمترین موارد برای پیشبرد اهداف تجاری و صنعتی محسوب می‌شود. در این بین در کنار استفاده از انواع طناب دریایی، از تجهیزاتی به نام بویه استفاده می‌شود. این وسیله (به انگلیسی: Buoy) جسمی شناور بر روی آب است که برای اهداف مختلفی مانند علامت گذاری موقعیت، هشدار، ناوبری دریایی، اندازه گیری داده‌های اقیانوسی یا هواشناسی و حتی پهلوگیری کشتی‌ها به کار می‌رود. بویه‌ها بسته به کاربردشان می‌توانند از جنس فلز، پلاستیک مقاوم یا ترکیبی از این مواد ساخته شوند. با توجه به اهمیت و گستره‌ی کاربرد این تجهیزات در صنعت دریانوردی و کشتیرانی، در ادامه‌ی این مقاله به بررسی بیشتر پیرامون این حوزه خواهیم پرداخت.
مدت زمان تقریبی مطالعه‌ی این مقاله 6 دقیقه می‌باشد.
تاریخچه استفاده از بویه
استفاده از بویه به قرون وسطی بازمی‌گردد، زمانی که دریانوردان برای علامت‌گذاری مسیرهای امن دریایی از بشکه‌ها یا اجسام چوبی شناور استفاده می‌کردند. با پیشرفت فناوری و افزایش حجم ترافیک دریایی، بویه‌ها به مرور تکامل یافتند و امروزه با بهره‌گیری از فناوری‌های مدرن مانند GPS، انرژی خورشیدی، و حسگرهای هوشمند به ابزارهای پیشرفته‌ای تبدیل شده‌اند که نه‌تنها در ناوبری، بلکه در مدیریت بلایای طبیعی و نظارت بر تغییرات اقلیمی نیز نقش مهمی ایفا می‌کنند.
انواع بویه
همانطور که اشاره کردیم، استفاده از تجهیزات ایمن و مناسب برای استفاده در صنایع دریایی بسیار حائز اهمیت می‌باشد. به همین علت مهندسان علاوه بر استفاده از طناب دریایی پلی پروپیلن و طناب ابریشم مصنوعی، باید از تجهیزاتی مثل بویه استفاده کنند. با توجه به گستره‌ی صنایع دریایی، بویه‌ها هم از منظر کاربرد و شرایط استفاده به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که دانستن تفاوت‌های اصلی آنها می‌تواند به ما در انتخاب بهتر و البته تخصصی کمک کند.
بویه‌ها به چند دسته کلی تقسیم می‌شوند:
بویه ناوبری (Navigation Buoy):
این نوع از تجهیزات برای هدایت کشتی‌ها و قایق‌ها در مسیرهای امن، نشان دادن مناطق خطرناک، یا مشخص کردن کانال‌های آبی استفاده می‌شود. با توجه به این موارد باید جنس و متریال به کار رفته در بویه با استانداردهای روز دنیا همخوانی داشته باشد و در اثر تماس مستقیم با آب شور دریا دچار تخریب و پوسیدگی نشوند.
بویه علامت گذاری (Marker Buoy):
نوع دیگری از بویه‌ها به صورت اختصاصی برای علامت‌گذاری مناطق خاص مثل محل تورهای ماهیگیری، لوله‌های زیر آب یا نواحی نظامی استفاده می‌شود. از این رو با توجه به اینکه استفاده از آنها برای علامت گذاری مناطق خاصی از آب است، باید رنگ به خصوصی داشته باشند.
بویه هواشناسی (Weather Buoy):
این بویه‌ها مجهز به سنسورهایی برای اندازه گیری دما، رطوبت، سرعت باد، موج و فشار هوا هستند و اطلاعات مفیدی برای پیش بینی وضعیت هوا فراهم می‌کنند. طبیعتا با توجه به ماهیت آن، کمتر در فضاهای عمومی و دریایی دیده می‌شوند.
بویه تحقیقاتی (Research Buoy):
در پروژه‌های علمی برای جمع‌آوری داده‌های اقیانوسی، زیست محیطی و شیمیایی استفاده می‌شود.
بویه نجات (Life Buoy):
بویه‌هایی با رنگ روشن (معمولاً نارنجی) که برای نجات افراد در حال غرق شدن به دریا پرتاب می‌شوند. اندازه و ابعاد استانداردی داشته و با توجه به ماهیت خود، سبک بوده و بر روی آب شناور می‌شود.
اجزای اصلی یک بویه
- بدنه اصلی: که روی سطح آب شناور می‌ماند. معمولا از پلاستیک فشرده و یا کیفیت بسیار بالا ساخته شده و در برابر ضربه و جریان قوی آب، مقاومت بالایی دارد.
- لنگر (Anchor): برای ثابت نگه داشتن بویه در یک نقطه خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- زنجیر یا کابل اتصال: بین بدنه و لنگر برای اتصال مطمئن صورت گرفته و نقشه کلی چیدمان بویه‌ها را شکل می‌دهد.
کاربردهای بویه در صنعت و محیط زیست
- راهنمایی کشتی‌ها و کاهش تصادفات دریایی
- جمع‌آوری اطلاعات محیطی برای تحقیقات اقلیمی و دریایی
- پایش و کنترل آلودگی نفتی در دریاها
- استفاده در انرژی‌های تجدید پذیر دریایی (مانند نیروگاه‌های موجی)
- مورد استفاده در قفس‌های دریایی برای نگه داشتن آنها در سطح آب و پرورش ماهی
بویه‌ها با وجود ظاهر ساده‌شان، ابزارهایی بسیار حیاتی و چندمنظوره در دنیای دریانوردی و علوم دریایی هستند. با پیشرفت تکنولوژی، آینده بویه‌ها به سمت هوشمندسازی و یکپارچه‌سازی با سامانه‌های اطلاعاتی پیش می‌رود، که این امر می‌تواند تحول بزرگی در مدیریت منابع دریایی و مقابله با بحران‌های محیط‌زیستی ایجاد کند.