با گسترش روز افزون صنایع و مشاغل مختلف، استفاده از تجهیزات صنعتی مناسب و استاندارد به یک نیاز اساسی در حوزه‌های کاری مختلف تبدیل شده است. از این رو جرثقیل دستی را می‌توان به عنوان یکی از اصلی‌ترین این تجهیزات در نظر گرفت. اما زنجیرها یکی از قطعات اصلی در این تجهیزات هستند که تاثیر مستقیمی در کارایی و بهره وری بیشتر دارند. زنجیرهای فولادی آلیاژی از اصلی‌ترین تجهیزات جابه‌جایی و بلند کردن بار (لیفتینگ) در صنایع مختلف محسوب می‌شوند. این زنجیرها تحت استانداردهای بین‌المللی و با کیفیت‌های متفاوت تولید می‌شوند که مهم‌ترین آنها گرید 80 (Grade 80) و گرید 100 (Grade 100) هستند. با توجه به اهمیت بالای این موضوع در ادامه‌ی این مقاله از هایلیفت قصد داریم تا با بررسی بیشتر مشخصات زنجیر گرید 80 و گرید 100، با ویژگی‌ها و تفاوت‌های آنها در تجهیزات مختلف آشنا شویم.
مدت زمان تقریبی مطالعه‌ی این مقاله 6 دقیقه می‌باشد.
زنجیر گرید 80 چیست؟
زنجیر گرید 80 که به وفور در تجهیزات مختلف مثل جرثقیل دستی ویتال مورد استفاده قرار می‌گیرد، از فولاد آلیاژی حرارت دیده و سخت‌کاری شده ساخته می‌شود و مقاومت بالایی در برابر کشش، ضربه و سایش دارد. این زنجیر به‌عنوان استاندارد عمومی لیفتینگ شناخته می‌شود و در صنایع مختلف مانند ساختمان، معادن، حمل و نقل و جرثقیل‌های دستی یا برقی کاربرد گسترده‌ای دارد. این زنجیرها در سایزهای مختلف تولید شده و می‌بایست با توجه به نیاز، انتخاب و خریداری شوند. در ادامه به بررسی مشخصات زنجیر گرید 80 و گرید 100 می‌پردازیم.
مشخصات فنی زنجیر گرید 80:
- جنس: استفاده از فولاد آلیاژی عملیات حرارتی شده (Quenched & Tempered Alloy Steel)
- استحکام کششی نهایی (Tensile Strength): حداقل میزان در حدود 800 N/mm²
- ضریب ایمنی: معمولاً 4:1 یا 5:1
- علامت شناسایی: حک G80 یا عدد 8 روی بدنه زنجیر که در تجهیزات مختلف از آن استفاده می‌شود.
- رنگ متداول: مشکی مات یا رنگ الکترو استاتیک مقاوم
- استاندارد ساخت: EN 818-2 یا ASTM
زنجیر گرید 100 چیست؟
حال که با مشخصات نسبی زنجیرهای گرید 80 آشنا شدید، بهتر است که نگاهی به گرید 100 نیز بیاندازیم. در یک تعریف کلی زنجیر گرید 100 نسخه به روزتر و قوی‌تر از گرید 80 است که با بهره گیری از آلیاژهای مقاوم‌تر و فرایند حرارتی دقیق‌تر، حدود 25% ظرفیت باربری بیشتری نسبت به گرید 80 دارد. این ویژگی موجب شده در لیفتینگ سنگین، پروژه‌های صنعتی بزرگ و جابه‌جایی بارهای حجیم استفاده از گرید 100 ترجیح داده شود.
مشخصات فنی زنجیر گرید 100:
- جنس: فولاد آلیاژی ویژه با عملیات حرارتی بهینه و استحکام بیشتر
- استحکام کششی نهایی: حداقل میزان در حدود 1000 N/mm²
- ضریب ایمنی: 4:1
- علامت شناسایی: حک G100 یا عدد 10 روی زنجیر و تجهیزاتی که از آن استفاده می‌شود
- رنگ متداول: آبی یا مشکی براق
- استاندارد ساخت: EN 818-4 یا معادل ASTM
جدول مقایسه ظرفیت باربری زنجیرها (تقریبی)
| قطر زنجیر (میلیمتر) | ظرفیت کاری گرید 80 (تن) | ظرفیت کاری گرید 100 (تن) |
| 6 | 1.12 | 1.40 |
| 8 | 2.0 | 2.5 |
| 10 | 3.15 | 4.0 |
| 13 | 5.3 | 6.7 |
| 16 | 8.0 | 10.0 |
| 20 | 12.5 | 15.9 |
توجه: ظرفیت‌ها و مشخصات زنجیر گرید 80 و گرید 100بسته به استاندارد تولید و گواهی‌نامه کارخانه ممکن است اندکی متفاوت باشد. اما در حالت کلی هر دوی این زنجیرها از استانداردهای بین المللی پیروی می‌کنند.
این را هم بخوانید: استاندارد ASME در زمینه جرثقیل دستی بر چه چیزی تمرکز دارد؟
کاربردهای زنجیر
زنجیر گرید 80:
- اسلینگ زنجیری چند شاخه (2 یا 4 شاخه)
- مورد استفاده در انواع جرثقیل‌های برقی و دستی
- بلند کردن بارهای معمولی صنعتی با در نظر گرفتن سایز و حجم مناسب
- اتصال تجهیزات حمل بار
زنجیر گرید 100:
- لیفتینگ فوق سنگین و حساس
- کار در ارتفاع و شرایط دشوار
- اسلینگ‌های ویژه صنایع نفت، گاز و پتروشیمی با تحمل وزن و حرارت بسیار بالا
- حمل بارهای حجیم و ارزشمند از نظر مالی
تفاوت‌های اصلی گرید 80 و گرید 100
| ویژگی | گرید 80 | گرید 100 |
| استحکام کششی نهایی | \~1000 N/mm² | \~800 N/mm² |
| ظرفیت باربری | ظرفیت استاندارد | حدود 25% بالاتر |
| مقاومت سایشی | بالا | بسیار بالا |
| قیمت | اقتصادی‌تر | گران‌تر |
| کاربرد اصلی | لیفتینگ عمومی | لیفتینگ سنگین و ویژه |
نکات مهم ایمنی در استفاده از زنجیرهای لیفتینگ
- همیشه زنجیر دارای شناسنامه تولید و گواهی تست (Test Certificate) باشد.
- از زنجیر معیوب یا دارای ترک‌خوردگی استفاده نکنید.
- ضریب اطمینان را بر اساس استاندارد رعایت کنید.
- بار بیش از ظرفیت اسمی را به هیچ عنوان بلند نکنید.
- در شرایط دمایی یا محیط‌های شیمیایی خاص، دستورالعمل تولیدکننده را مطالعه کنید.
انتخاب بین زنجیر گرید 80 و گرید 100 به نوع کاربرد، سطح ایمنی مورد نیاز و بودجه بستگی دارد. اگر ظرفیت باربری بالاتر و دوام بیشتر مدنظر است، گرید 100 انتخاب حرفه‌ای‌تری خواهد بود؛ اما برای مصارف متداول صنعتی و عمومی، گرید 80 همچنان یک گزینه استاندارد، قابل اعتماد و مقرون به صرفه محسوب می‌شود. در این مقاله سعی کردیم تا با بررسی بیشتر مشخصات زنجیر گرید 80 و گرید 100، با ویژگی‌ها و تفاوت‌های آنها پرداختیم.