با گسترش صنایع و مشاغل گوناگون صنعتی، نیاز به استفاده از تجهیزات مناسب و ایمن به جز اساسی از این کسب و کارها تبدیل شده است. از این رو تجهیزات زیادی را می‌توان نام برد که برای پیشبرد اهداف تجاری از آنها استفاده می‌شود که یکی از آنها سیم بکسل است. سیم بکسل، یکی از پرکاربردترین تجهیزات در صنایع مختلف مانند نفت، گاز، معدن، ساختمان سازی و حمل و نقل است. به همین علت درک دقیق اجزای تشکیل دهنده سیم بکسل به انتخاب درست، نگهداری بهتر و افزایش طول عمر این محصول کمک می‌کند. در این مقاله به بررسی اجزای سازنده سیم بکسل می‌پردازیم و هر کدام را به صورت جداگانه شرح خواهیم داد.
مدت زمان تقریبی مطالعه‌ی این مقاله 6 دقیقه می‌باشد.
مفتول (Wire) – کوچک‌ترین جزء سیم بکسل
مفتول‌ها رشته‌های نازک فلزی هستند که از فولاد کربنی، فولاد ضدزنگ، گالوانیزه یا بعضاً از آلیاژهای خاص ساخته می‌شوند. ایم قسمت که اولین بخش از اجزای سازنده سیم بکسل است، نقش حیاتی در کارکرد و بازدهی سیم در دراز مدت خواهد داشت. ویژگی‌هایی مانند مقاومت کششی، میزان انعطاف پذیری و مقاومت در برابر خوردگی بسته به نوع مفتول متفاوت است. این مفتول‌ها به صورت مارپیچی به دور هم تابیده می‌شوند تا استرندها را تشکیل دهند.
اجزای سازنده سیم بکسل: استرند (Strand) – مجموعه‌ای از مفتول‌ها
استرندها دسته‌هایی از مفتول هستند که به دور هم پیچیده می‌شوند. تعداد و نوع بافت مفتول‌ها در یک استرند، تاثیر مستقیمی بر میزان انعطاف پذیری و مقاومت سیم بکسل دارد. هر سیم بکسل معمولاً از چندین استرند تشکیل شده است. برای مثال، یک سیم بکسل با ساختار 6×19 یعنی دارای 6 استرند و هر استرند شامل 19 مفتول است. در هنگام خرید و انتخاب سیم بکسل، این استرندها هستند که مشخص می‌کنند باید چه نوعی خریداری شود. سیم بکسل آسانسوری مانند سیم بکسل گوستاولف، دارای بافت و ساختار 8×19 هستند. این ویژگی برای عملکرد بهینه آسانسور و حرکت روان آن بسیار حائز اهمیت می‌باشد.
مغزی (Core) – هسته مرکزی سیم بکسل
یکی دیگر از اجزای سازنده سیم بکسل که نقش بالایی در انتخاب و استفاده از تجهیزات خواهد داشت، مغزی آن است. مغزی، همانطور که از نامش پیداست، مرکز اصلی سیم بکسل است که سایر استرندها به دور آن تابیده می‌شوند. این مغزی نقش مهمی در حفظ شکل و میزان انعطاف پذیری طناب فولادی دارد و به سه نوع اصلی تقسیم می‌شود:
اجزای سازنده سیم بکسل، مغزی فولادی (IWRC – Independent Wire Rope Core)
مغزی مستقل فولادی از یک رشته سیم بکسل کوچک‌تر تشکیل شده و برای مصارفی با حجم بالا و سنگین مناسب است. این نوع مغزی مقاومت مکانیکی بالاتری دارد و در برابر حرارت و سایش مقاوم‌تر است. در کاتالوگ‌ها و اطلاعات فنی سیم بکسل با مغزی فولادی، از اختصار IWRC استفاده می‌شود. در نتیجه قیمت آن بیشتر از سایر محصولات خواهد بود.
مغزی کنفی (FC – Fiber Core)
مغزی الیافی معمولاً از الیاف طبیعی (مثل کنف) ساخته می‌شود. این نوع مغزی انعطاف‌پذیری بیشتری دارد و فرایند روغن کاری بهتری بین اجزای سیم بکسل فراهم می‌کند. برای شرایطی با فشار پایین و نیاز به انعطاف پذیری بالا توصیه می‌شود. معمولا این مغزی برای برخی از سیم بکسل‌های آسانسوری استفاده می‌شود و برای کابین‌هایی با ارتفاع کم تا زیر 20 طبقه توصیه می‌شود.
مغزی ترکیبی
در برخی از سیم بکسل‌های جدیدتر، از مغزی‌های ترکیبی استفاده می‌شود تا هم انعطاف پذیری افزایش یابد و هم طول عمر بکسل در محیط‌های خورنده بالا رود. این نوع از مغزی به عنوان اجزای سازنده سیم بکسل، بیشتر در محصولات آسانسوری مشاهده شده و عملکرد میانه‌ای بین کنف و فولاد ارائه می‌دهد. انتخاب این سیم بکسل باید با توجه به نوع کابین و درام، تعداد طبقات و ارتفاع بالابری صورت بگیرد.
این را هم بخوانید: سیم بکسل بافت سیل (Seale) چیست؟
روغن سیم بکسل، اجزای اصلی سازنده سیم بکسل
یکی دیگر از اجزای سازنده سیم بکسل که کاربرد گسترده‌ای در صنعت سیم بکسل دارد، انواع روغن‌ها هستند. روغن سیم بکسل، موادی هستند که در مراحل ساخت بین اجزای سیم بکسل استفاده می‌شوند. این مواد باعث می‌شوند که اصطکاک بین استرندها تا حد زیادی کم شود. در نتیجه طول عمر تجهیزات در بلند مدت بیشتر می‌شود. علاوه بر این روان‌کننده‌ها از زنگ زدگی و خوردگی در شرایط مرطوب جلوگیری می‌کنند. سیم بکسل‌های کنفی نیاز بیشتری به استفاده از روغن‌ها خواهند داشت و عملکرد بهتری در دراز مدت از خود نشان خواهند داد.
- مفتول (Wire)
- استرند (Strand)
- مغزی (Core) – فولادی، الیافی یا ترکیبی
- روغن‌های سیم بکسل (Lubricant)
در انتخاب سیم بکسل مناسب، علاوه بر شناخت اجزای سازنده، باید به عواملی مانند نوع بافت (Lay)، قطر، مقاومت کششی، و محیط کاری نیز توجه کرد. برای مثال، در محیط‌های مرطوب یا خورنده مانند صنایع دریایی، استفاده از سیم بکسل با مغزی فولادی گالوانیزه یا استنلس استیل توصیه می‌شود. همچنین برای دستگاه‌هایی که حرکت مداوم دارند، سیم بکسل‌هایی با استرندهای بیشتر و مفتول‌های نازک‌تر، انعطاف‌پذیری بیشتری داشته و طول عمر بیشتری خواهند داشت. انتخاب صحیح بر اساس این عوامل، از بروز خطرات احتمالی مانند پارگی یا شکستگی جلوگیری کرده و بهره‌وری سیستم را افزایش می‌دهد.
با گسترش صنعت و مشاغل مرتبط، نیاز به استفاده از ابزار و تجهیزات مناسب و با ایمنی بالا به یکی از الزامات این محیط‌ها شناخته می‌شود. سیم بکسل یکی از همین موارد است که کاربردهای زیادی در صنایع مختلف مثل ساختمان سازی، معادن و حفاری و … پیدا کرده است. از این رو شناخت اجزای سازنده آن به شما کمک می‌کند تا در انتخاب نوع مناسب سیم بکسل برای کاربردهای مختلف، تصمیم گیری بهتری داشته باشید. هرچه ساختار سیم بکسل تخصصی‌تر باشد، عملکرد و ایمنی آن در پروژه‌های حساس افزایش می‌یابد.